DANSÖZ

Konu: DANSÖZ Paz Eyl. 07, 2008 5:05 pm

Dansöz (fransızca: danseuse = Bayan dansçı) Türkçe'de oryantal dans (göbek dansı) yapan bayanlar için kullanılan ad. Asıl Türkçe adı Çengi artık kullanılmamaktadır.

Oryantal dansın ana yurdu olan Arap Dünyasında bu dansa "Raks Şarkî" (رقص شرقي; doğunun dansı) veya "Raks Baladî" (رقص بلدي; Halk dansı) denilmektedir. Böylece Türkçe'de oryantal dans ve oryantal danscı demek doğru olur. Oryantal dans yapan erkeklere Dansör (eski: Köçek) denilir.

Oryantal dansçılar, oryantal toplumların namus anlayışlarının bakış açısı ile giyisileri ve tipik dans hareketleri yüzünden Striptiz danscısı gibi erotik danscılar olarak algılanmışdır. Bundan dolayı profesyonel oryantal dans kariyeri yapmak isteyen bayanlara oryantal ülkelerde batılı ülkelerden çok daha nadir rastlanılır.

Tarih
Arap Fars kültürüne ait rakkaseler Selçuklu ve Osmanlı zamanında önce saray çevrelerini daha geç dönemlerde konak sahiplerini eğlendirmişdir. Osmanlılar'da çengi ve köçeklerin belediyeden izinli teşkilatları olmuşdur. Kol denilen danscı grublarına bir kolbaşı denilen kişi yardımcısı ile birlikte yöneticilik yapar, 12 dansçıyı yönetirdi. Bunların yanında her kolda sıracı denilen dört kişilik bir saz grubu bulunurdu. Kolbaşı'nın görevi bugünkü menajer'lerin görevi ile karşılaştırılabilir. Kolbaşının evine meşkhane denirdi. Burada grubun danscıları çalışır ve danscı olmak isteyenler eğitim görürdü. Düğün, kına gecesi veya diğer bir eğlence düzenlemek isteyen kolbaşı ile pazarlık yapardı.

1857 yılında çıkarılan Köçekliğin ilgasına dair kanun köçekliği yasadışı hale getirmiş ama çengileri kapsamına almamışdır. Buna rağmen Tanzimat döneminde fransız usulü varyete gibi bazı batı tarzı eğlencenin moda olması ile çengi kolları varlıklarını koruyamayıp dağılmışdır.

Bugün çengi adı çengane/çingane şeklinde varlığını sulukule'de sürdürmektedir.

Türkiye'de meşur dansözler:

Asena (dansöz)
Didem (dansöz)
Tanyelli (dansöz)
Almanyada mesur dansözler:

Zadiel (dansör)
Iskanda (dansöz)